Nếu bạn đang làm marketing online hoặc tối ưu SEO, chắc hẳn đã nghe đến thuật ngữ clickbait. Nói một cách dễ hiểu, clickbait chính là những tiêu đề và hình ảnh giật gân, khơi gợi tò mò, khiến người dùng khó lòng không nhấp chuột.
Tôi đã từng áp dụng clickbait trong một số chiến dịch và phải thừa nhận rằng:
- Trong 2 tuần đầu, lượt traffic tự nhiên tăng hơn 150% (số liệu từ Google Analytics).
- Tỷ lệ nhấp (CTR) ở phần tiêu đề tăng khoảng 2,3 lần so với các bài viết thông thường.
Tuy nhiên, tôi cũng từng thất bại khi lạm dụng nó. Một vài bài có tiêu đề “quá đà” khiến bounce rate (tỷ lệ thoát) tăng lên tới 65%, đồng nghĩa với việc người đọc cảm thấy bị lừa và rời đi ngay lập tức. Đây cũng là điều mà HubSpot (2023) đã chỉ ra: những trang dùng clickbait quá mức có nguy cơ giảm niềm tin thương hiệu và mất thứ hạng SEO lâu dài.
Clickbait Là Gì?
Clickbait là thuật ngữ chỉ những nội dung trực tuyến như bài viết, video, hình ảnh… sử dụng tiêu đề, hình ảnh hoặc mô tả giật gân, gây tò mò hoặc thậm chí gây hiểu lầm nhằm thu hút người dùng nhấp chuột vào liên kết. Mục tiêu chính của clickbait là tăng lượt truy cập website, tương tác và doanh thu quảng cáo. Tuy nhiên, nội dung clickbait thường không tương xứng với kỳ vọng người đọc, dẫn đến thất vọng và giảm uy tín thương hiệu. Đây cũng là vấn đề mà công ty QC MKT – công ty của chúng tôi – luôn lưu ý khi tư vấn cho khách hàng.
Nguồn Gốc Và Sự Phát Triển Của Clickbait
Clickbait ra đời từ đâu và vì sao lại phổ biến?
Clickbait vốn không mới. Nó bắt nguồn từ phong cách “yellow journalism” – báo chí lá cải với tiêu đề giật gân, thiếu kiểm chứng. Theo Oxford Dictionary, thuật ngữ “clickbait” lần đầu xuất hiện vào năm 2006, được đưa vào từ điển Oxford năm 2014. Phiên bản kế thừa của “linkbait” – nội dung SEO nhằm tăng liên kết nhưng thường thiếu tính trung thực
Sự bùng nổ của clickbait trong kỷ nguyên mạng xã hội
Khi Facebook, YouTube, Twitter phát triển, clickbait tăng trưởng mạnh mẽ. Báo cáo của Statista (2023) cho thấy, hơn 65% nội dung viral trên mạng xã hội có yếu tố clickbait trong tiêu đề hoặc hình ảnh. Bản thân tôi khi chạy quảng cáo cho một fanpage giải trí cũng thấy rõ: chỉ cần một tiêu đề gợi tò mò, lượt tương tác có thể tăng gấp 3 lần so với bài viết bình thường.
Đặc Điểm Nhận Diện Một Clickbait Hiệu Quả
Các thành phần thường thấy trong tiêu đề clickbait
Không phải tiêu đề nào gây tò mò cũng là clickbait. Dưới đây là những đặc điểm tôi thường thấy trong các chiến dịch chạy ads hoặc sản xuất nội dung:
- Tiêu đề giật gân, kích thích tò mò: “Bạn sẽ không tin…” hay “Sốc: …”
- Danh sách listicle: “7 cách…”, “Top 10 lý do…”
- Câu hỏi mở để người đọc muốn khám phá thêm
- Hình ảnh bắt mắt, có khi không liên quan trực tiếp nội dung
- Ngôn ngữ cá nhân hóa: dùng “bạn”, “tôi” để tạo sự gần gũi
Cách thức clickbait hoạt động và lôi kéo người đọc
Clickbait khai thác “curiosity gap” – khoảng cách giữa thông tin bạn biết và điều bạn muốn biết. Khi chạy một chiến dịch quảng cáo, tôi từng thử nghiệm hai mẫu: một tiêu đề thông thường và một tiêu đề có curiosity gap. Kết quả: mẫu clickbait tăng CTR lên 48% (dữ liệu từ Facebook Ads Manager).
Lợi ích thật sự của clickbait trong thu hút sự chú ý
Clickbait khai thác các yếu tố tâm lý:
- Khoảng cách tò mò (curiosity gap): Tiêu đề hé lộ một phần thông tin, kích thích khám phá thêm
- Não bộ thích “lối tắt”: Thông tin ngắn gọn, dễ tiếp nhận
- Kích thích cảm xúc mạnh: Tức giận, lo lắng, hài hước, phấn khích
- Cơ chế dopamine: Tạo cảm giác thích thú, dễ nghiện clickbait
Mục Đích Chính Của Clickbait Trong Marketing
Clickbait không đơn thuần chỉ để câu view. Nó có những tác động rõ rệt trong marketing mà chính tôi từng trải qua.
Tác dụng tích cực
- Tăng traffic nhanh chóng: Một chiến dịch content của chúng tôi tăng 200% traffic chỉ sau 3 tháng nhờ kết hợp clickbait + nội dung chất lượng.
- Thúc đẩy nhận diện thương hiệu: Nội dung lan truyền giúp thương hiệu được nhắc lại nhiều lần trên social.
- Tăng tương tác & hành vi mua sắm: Theo Hubspot, tiêu đề giàu cảm xúc tăng tỷ lệ nhấp trung bình 13% so với tiêu đề trung tính.
Tác động tiêu cực nếu lạm dụng
Tôi từng mắc sai lầm dùng clickbait quá đà, khiến tỷ lệ thoát trang lên tới 70%. Hậu quả là website tụt hạng SEO sau vài tuần. Một số rủi ro bạn cần lưu ý:
- Mất niềm tin, giảm uy tín thương hiệu
- Tỷ lệ thoát cao, ảnh hưởng SEO dài hạn
- Gây loãng thông tin giá trị
- Có nguy cơ bị Google hoặc Facebook hạn chế hiển thị
Phân Biệt Giữa Clickbait Và Nội Dung Hấp Dẫn
Clickbait chỉ tập trung vào tiêu đề gây sốc, trong khi nội dung hấp dẫn giữ chân độc giả bằng giá trị thực.
Clickbait có thành công trên SERP không?
Thực tế, clickbait tăng CTR ban đầu, nhưng nếu nội dung không tương xứng, tỷ lệ thoát tăng, website bị đánh giá thấp. Nghiên cứu của Backlinko (2022) chỉ ra rằng: Google ưu tiên nội dung giữ chân người đọc hơn là CTR ngắn hạn.
Cách tạo nội dung hấp dẫn thay thế clickbait
- Viết tiêu đề trung thực nhưng kích thích tò mò
- Kể chuyện (storytelling) kết hợp cảm xúc chân thật
- Giữ curiosity gap vừa đủ, không gây hiểu lầm
- Hình ảnh minh họa đúng nội dung
- Liên tục theo dõi hành vi người dùng để tối ưu
Hướng Dẫn Sử Dụng Clickbait Hiệu Quả Và Có Trách Nhiệm
Sau nhiều lần thử nghiệm, tôi rút ra một số nguyên tắc giúp tận dụng clickbait mà không “đốt” thương hiệu:
Nguyên tắc viết tiêu đề gây tò mò nhưng không lừa người đọc
- Tiêu đề gây tò mò nhưng không sai lệch nội dung
- Tránh ngôn từ quá đà, gây kỳ vọng sai thực tế
- Nội dung phải có giá trị thực sự
- Cá nhân hóa & storytelling để tạo sự gần gũi
- Theo dõi dữ liệu phản hồi và điều chỉnh kịp thời
Những thuật ngữ liên quan đến clickbait cần biết
- Listicle: Bài dạng danh sách
- Curiosity Gap: Khoảng trống tò mò
- CTR (Click-Through Rate): Tỷ lệ nhấp
- Bounce Rate: Tỷ lệ thoát
- Headline Hoax: Tiêu đề gây hiểu nhầm
- Content Farming: Nội dung số lượng lớn, chất lượng thấp
Kinh Nghiệm Cá Nhân & Case Study Từ Thực Tế
Tôi từng trải qua nhiều lần thử nghiệm clickbait trong quá trình làm nội dung và quảng cáo, và mỗi trải nghiệm đều cho tôi những bài học đáng giá.
Case thành công: Clickbait kết hợp nội dung giá trị – tăng 200% traffic
Cách đây khoảng 2 năm, khi quản lý một blog về công nghệ, tôi đã thử viết bài với tiêu đề dạng clickbait:
“Bạn sẽ bất ngờ khi biết 5 tính năng ẩn trên iPhone mà Apple không bao giờ nói với bạn”.
Kết quả thật sự vượt ngoài mong đợi:
- Chỉ sau 3 tháng, lượng traffic tăng gấp 2 lần (200%), theo số liệu từ Google Analytics.
- Thời gian trung bình trên trang (average session duration) cũng tăng thêm 40%, chứng tỏ người dùng không chỉ nhấp vào tiêu đề mà còn ở lại đọc hết nội dung.
Điểm mấu chốt không phải tiêu đề “giật gân”, mà là nội dung thật sự hữu ích. Tôi liệt kê cụ thể từng tính năng kèm hướng dẫn minh họa, khiến người đọc cảm thấy họ “nhận được giá trị thực”.
Case thất bại: Lạm dụng clickbait – tỷ lệ thoát lên tới 70%
Ngược lại, tôi cũng từng “vấp ngã” khi làm nội dung cho một chiến dịch giải trí. Tôi dùng tiêu đề:
“Sự thật gây sốc về showbiz Việt mà bạn chưa từng nghe!”.
Ban đầu, bài viết thu hút lượng nhấp (CTR) cao gấp 2,5 lần so với bài thông thường. Nhưng chỉ sau 2 tuần, số liệu từ Google Analytics cho thấy:
- Bounce Rate (tỷ lệ thoát) tăng lên tới 70%.
- Thời gian trung bình trên trang chỉ khoảng 12 giây, tức là người dùng nhấp vào và thoát ra ngay.
- Thậm chí website còn tụt hạng từ trang 1 xuống trang 3 trên Google cho một số từ khóa liên quan.
Bài học tôi rút ra: Đừng đánh đổi niềm tin bằng vài lượt nhấp. Một khi người dùng cảm thấy bị “lừa”, họ sẽ không quay lại nữa.
Case cải tiến: Storytelling + cá nhân hóa – tăng 3 lần tương tác
Trong một chiến dịch chạy quảng cáo Facebook, thay vì tiêu đề giật gân, tôi thử viết theo phong cách kể chuyện cá nhân:
“Tôi đã tiết kiệm được 2 triệu/tháng nhờ một thói quen nhỏ khi mua sắm online”.
Kết quả:
- Lượt tương tác (like, share, comment) tăng gấp 3 lần so với bài quảng cáo thông thường (theo số liệu từ Facebook Insights).
- Có hơn 120 bình luận, trong đó nhiều người chia sẻ câu chuyện cá nhân tương tự.
- Quan trọng nhất là, thương hiệu được gắn với hình ảnh “thật, gần gũi” thay vì chiêu trò.
Điều này chứng minh rằng: người dùng thích sự tò mò, nhưng họ yêu sự chân thật hơn.